طرح درخت در فرش ایرانی

trees-carpet.jpg

طرح درخت بر فرش ایرانی

ایران دارای کهن ترین تمدن بشری است که طی آن تجربیات تاریخی متفاوتی در بر داشته است که هر کدام با نسل بعد متفاوت یا تکمیل کننده ی آن بوده و داستان و راز و رمز خود را دارد. هنرهای ایرانی در طول تاریخ همواره همدم مردم در طی این تحولات تاریخی بوده اند و تاریخ را در خود ثبت کردند و در اختیار نسل های قبل قرار دادند و گاهی معرف خاک و نسل خود بوده اند. هنر قالی بافی از اصیل ترین هنرها است که هر تکه ی جغرافیایی از کشور عزیزمان اصول خاص و طراحی متفاوتی برای بافتندگی آن دارد. پس از بررسی های بسیار نقوش اصیل فرش ایرانی در اختیار مردم قرار گرفته که بوسیله ی آن بتوانند به راز و رمز های فرش های گذشته و کاربرد آنها پی ببرند . نماد چیزی است که به جای چیز دیگر به کار می رورد و نشانه ی آن است و بر آن دلالت دارد که در هنربرای بیان مسائل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی استفاده می شود. در این جا سعی داریم به معرفی نقش درخت در فرش ایرانی و معانی نمادین آن بپردازیم.
 
 از گذشته های دور نمونه طرح های گیاهان و گل ها برروی سفالینه ها و سنگ ها و بعضی مهره ها کشیده و حکاکی میشد . درخت ها از کهن ترین نماد های بشری هستند که در معانی متفاوت بکار می روند و هر کدام ممکن است معنی جداگانه  و نماد خاص به خود را داشته باشد. در اعتقادات گذشتگان آمده که درخت با وجود ثابت و بی تحرک بودن نماد تولد و رشد و زندگی است و آن را مقدس می دانستند  و آن را در بسیاری از اقوام میپرستیدند.. درواقع در ايام کهن چنين تلقي مي شد که درختان مقدس با نيروي نهفته در خود، زندگي انساني و حيواني را رشد مي دهند و به همين دليل مورد ستايش قرار مي گرفتند. در تمدن سومری درخت نماد نوسازی و در کیهان هفت شاخه آن هفت آسمان بودند.
 
همچنین در قران کریم ارزش درخت به تعاریف مختلف آمده است و از آن به عنوان نعمت و باروری یاد کرده است که میوه های بهشتی مانند سیب و انار و انجیر از آنها بوجود می آید. درخت در قرآن نماد عظمت و قدرت خداوند است .در اسلام درخت زندگی را سدره یا طوبی مینامند که در بهشت می روید. همچنین درخت نماد دانش و حیات و جاودانگی است . جایگاه درخت در قالیبافی باتوجه به سنت ها است. درخت همیشه سبز مظهر زندگی ابدی، روح نامیرا است و درخت برگ ریز نمایانگر دنیا است که در حال تجدید حیات از مرک به زندگی میرسد و هر دو درخت نماد کثرت و وحدت هستند به گونه ای که چند شاخه از یک ریشه میروید.
                            
درخت بید مجنون درآیین بختیاری ها عمر زیادی دارد و از این رو مردم با آن قول و قرار میگذاشتند. در طراحی این نقش اصول انتزاعی به کاربرده شده است.  بطوریکه یک تنه اصلی در مرکز قاب فرش قرار میگرفت و شاخه ها به تعداد 4 یا 6 یا 8 و ...در آن با خطوط پر پیچ و تاب نقش میبستند.
درخت سرو و کاج همیشه سبز و مقاوم بوده اند و درختان مقدس به شما رمی آمدند. نماد قامت بلند و ایستادگی بودند و نقش آنها بر قالی ها با باور ها و اعتقادات مقدس همراه است و در بین بختیاری ها نماد مرد مستقل و قوی بوده است.
                  
درخت زندگی کهن ترین گیاه اساطیری است و در افسانه ها این درخت را بهبود دهنده و زندگی بخش میدانستند . در نقوش معمولا دو جانور یا دو راهب در طرفین درخت وجود دارند که نگهبانان درخت زندگی هستند . درخت زندگی از بالا به سمت پایین توسعه پیدا میکند و خورشید در سراسر آن میتابد و دارای خوشه های بسیار است. این درخت همیشه سبز است.درخت زندگی نماد تداوم و شادابی است و ریشه های آن جهان زیرین را و شاخه های آن جهان ملکوت را بهم وصل میکند. درخت سبو همان درخت زندگی به همراه گلدان یا سبویی از گل و گیاهان است که نماد برکت است. درخت زندگي در داستان های اساطیری ايراني به طور متداوم با کوه مقدسی وجه اشتراک داشته و در ارتباط بوده است. اين موضوع از دوران کهن در آثار تصويري هنري ايران و در برخي فرش هاي معاصر نيز مشاهده مي شود؛ در اين فرش ها اغلب نقشمايه کوه به شکل مثلثي متشکل از نگاره هاي دالبري شکل، همراه با درختي در راس ترسيم شده كه پرندگان وحيوانات اسطوره اي محافظان آن مي باشند. در برخي موارد درخت سرو، گاه با شاخ و برگ فراوان وگاه به شکل هندسي بر روي مثلثي قرار دارد.

نویسنده : یاسمن طهماسبی

نـظـرات

*نام و نام خانوادگی :
عنوان مطلب :
*نظر شما :
ادامه

راههای ارتباطی ما

دفتر مرکزی و کارخانه : کاشان ، شهرک صنعتی راوند ، خیابان دهم شرقی
تلفن تماس :09137875373-09139228521
دفتر فروش : تهران ، نارمک ، خیابان مدائن
تلفن تماس : 02177738447
مشاوره و سفارش : 09137875373 - 09139228521
پست الکترونیک : [email protected]

ارتباط با کارشناسان ما